marathi vyakran kartari prayog, kartari prayog marathi grammar, मराठी व्याकरण कर्तरी प्रयोग, marathi vyakran kartari prayog exercise,

मराठी व्याकरण कर्तरी प्रयोग

( English Title :- Marathi Vyakran Kartari Prayog )

खालील वाक्य वाचून उत्तरे लिहा. 

मी पत्र लिहितो. 

अ ) लिहिणारा तो कोण - कर्ता 

आ ) लिहिले जाणारे ते काय - कर्म 

इ ) वाक्यातील क्रिया कोणती - क्रियापद 

वाक्यातील कर्त्याला किंवा कर्माला प्राधान्य दिल्यामुळे क्रियापदाचे रूप त्याच्याप्रमाणे बदलत असते, वाक्यातील 

कर्ता -- क्रियापद , कर्म --- क्रियापद  या संबंधाला ' प्रयोग ' असे म्हणतात. 

प्रयोगाचे मुख्य तीन प्रकार आहेत. 

१) कर्तरी प्रयोग 

२) कर्मणी प्रयोग 

३) भावे प्रयोग 

१) कर्तरी प्रयोग :- 

वाक्याच्या शेवटी ' येणे ' या क्रियापदाचे योग्य रुप वापरुन वाक्ये पुन्हा लिहा. 

१) मी शाळेतून आत्ताच ----- ( येणे ) 

२) ती शाळेतून आत्ताच ---- ( येणे ) 

३) रवी शाळेतून आत्ताच ---- ( येणे ) 

४) विद्यार्थी शाळेतून आत्ताच ---- ( येणे ) 

जेव्हा कोणत्याही वाक्यात कर्त्याच्या लिंग , वचन  व पुरुषा नुसार  क्रियापदाचे रुप बदलते , तेव्हा त्यास ' कर्तरी प्रयोग ' असे म्हणतात . 

कर्तरी प्रयोगाची वैशिष्ट्ये :- 

कर्ता प्रथमा विभक्तीत असतो . 

कर्म असल्यास ते प्रथमा किंवा द्वितीया विभक्तीत असते. 

वाक्यातील क्रियापद कर्त्याच्या लिंग, वाचन व पुरुष यानुसार बदलते. 

उदाहरणार्थ :- 

खालील वाक्यामध्ये ' जाणे ' हे क्रियापद कर्त्याप्रमाणे बदललेले दिसते. 

अ ) तो शाळेत जातो. 

आ ) ती शाळेत जाते. 

इ ) ते शाळेत जातात. 

ई ) तू शाळेत जातोस. 

कंसातील क्रियापदाचे योग्य रुप वापरुन वाक्ये पूर्ण करा. 

१) मुली क्रिकेट ---- ( खेळणे ) 

२) तुम्ही क्रिकेट ---- ( खेळणे ) 

३) आम्ही क्रिकेट ---- ( खेळणे ) 

४) जॉन क्रिकेट ---- ( खेळणे ) 

५) समीर क्रिकेट ---- ( खेळणे )